ĐÁP: Phật pháp luôn luôn không rời khỏi nhân quả, có nhân ắt có qua: Thế gian có nhân quả, xuất thế gian cũng có nhân quả. Nhưng nhân quả là duy tâm tạo, chẳng thể chấp thật. Chúng sanh thì chấp đó là thật, Phật vì muốn độ chúng sanh nên phải tùy thuận chúng sanh để độ. Cũng như Đức Phât đã kể về câu chuyện “Vua Lưu Ly giết chết cả tộc Thích Ca”:

 “Vì đời trước chủng tộc Thích Ca sống trong một làng đánh cá, tiền thân Vua Lưu Ly là con cá lớn, binh sĩ là cá con trong một ao lớn, dân làng ấy xả hết nước ao và bắt con cá lớn và các cá con để ăn, duy chỉ có một đứa bé không bắt không ăn mà chỉ gõ ba cái vào đầu cá lớn. Đến đời Phật Thích Ca thành Phật rồi, vẫn phải bị nhức đầu ba hôm”.

Đó là muốn thể hiện vấn đề nhân quả không thể tránh, nhưng ấy là đối với sơ cơ. Tôi có xem qua một quyển: Trụ Sứ Thập Hạnh, trong đó đức Phật bảo: “Nói ta bị nhức đầu ấy chỉ là phương tiện mà thôi, thực tế thì ta có bị nhức đầu đâu!”

Cho nên, chính hai câu: “Liễu tức nghiệp chướng bổn lai không, vị liễu ưng tu hoàn túc trái” trong Chứng đạo Ca, có một người tham Thiền hỏi Tổ kiến tánh:

– “Thế nào là nghiệp chướng?”

ĐÁP: “Bổn lai không.”

HỎI: “Thế nào là Bổn lai không?”

ĐÁP: “Nghiệp chướng”.

Nghiệp chướng vốn chẳng thật, bổn lai vốn không, thì theo nhân duyên nào cũng là nhân quả. Tổ độ chúng sanh cũng có phương tiện độ và nghiệp độ, như Phât Thích Ca ở quyển Kinh này thì nói “Ta bị nhức đầu”, ở quyển Kinh khác thì nói “Ta có bị nhức đầu đâu! “Đã thành Phật rồi, cơ thể còn không có, làm sao có nhức đầu ư? Ai nhức? Ấy chỉ là phương tiện để độ chúng sanh mà thôi.

HT. Thích Duy Lực - Trích Duy Lực Ngữ Lục