Trong bài kinh số 9 trong Trung Bộ Kinh có nhắc đến Chánh Tri Kiến – chính là khi thấy được tận gốc cái tâm phát sinh ra hành động của mình ngay từ khi chúng vừa khởi sinh.

Mỗi người khéo xem chừng tâm trộm của mình, tâm báu không lo giữ để thành tâm trộm, trộm của báu trong nhà làm mất đi những gia tài quý báu, trộm những thiện nghiệp công đức mà chúng ta đã tạo. Trộm ở ngoài thì dễ giữ, trộm ở trong làm sao giữ?

Tại Chiết Giang có người họ Thiệu, làm nghề giết mổ và bán rượu thịt. Ông nuôi mấy con lợn, một hôm đang chọn xem con nào béo mập để giết thịt, bỗng một con trong số đó quỳ mọp xuống mà rơi lệ khóc. Họ Thiệu không hề khởi tâm thương xót, ngược lại còn nổi giận mang con lợn ấy đi giết ngay.

Người biết tu hành là sửa đổi thói quen xấu một cách triệt để, đưa chúng ta trở thành người có lí tưởng, có trí tuệ khi đối diện với hoàn cảnh bên ngoài.

Bấy giờ nơi rừng Ta La, trong đại chúng có một vị đại Bồ Tát tuổi còn trẻ, vốn là người trong tụ-lạc Đa La, họ Đại Ca Diếp giòng Bà La Môn, do thần lực của Phật, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch vai áo bên hữu, cung kính nhiễu Phật, gối hữu chấm đất, chắp tay hướng Phật mà bạch rằng: “Nay con có chút việc muốn bạch hỏi, xin đức Thế Tôn hứa khả cho”.

Việc tu tập, hướng thiện như bơi thuyền ngược nước, nếu không gắng sức chống chèo sẽ bị cuốn xuôi. Vì thế, biết bao người một thời hăm hở tu hành, tưởng chừng như sắp thành chánh quả, rồi chẳng bao lâu sau thì lối cũ ta về, an phận theo thế thường.

Lợi danh là một trong những món dục hấp dẫn ở đời. Khi chưa đoạn trừ tâm tham thì tất nhiên chúng ta vẫn bị cuốn theo ngũ dục. Vấn đề là mỗi người có nhận ra điều ấy để tự thúc liễm, chỉnh đốn thân tâm của mình trước cơn lốc tham dục hay không?

Một thời Thế Tôn trú ở Vesàli, tại Mahavàna, dạy các Tỷ kheo: Thành tựu năm chi phần, này các Tỷ kheo, các lời là thiện thuyết, không phải ác thuyết, không có phạm lỗi và không bị những người có trí chỉ trích. Thế nào là năm?

Nguồn suối phát sinh của đạo Phật là một sự giác ngộ về sự thật của cuộc đời (tứ diệu đế), vì vậy đạo Phật có tính cách vượt lên trên cuộc đời.

Năm món dục ở đời là hạnh phúc của con người, đụng vào liền dính mắc, không thoát ra được. Vì thế “Thử nếm một tí thôi, chắc không hại gì đâu” là một thách thức lớn cho con người trước mọi cám dỗ.

Thiền sư Ajahn Chah từng chia sẻ từ sự trải nghiệm thực hành hạnh buông bỏ trong một bài giảng rằng: “Người nào buông bỏ ít, bình an ít, buông bỏ nhiều, bình an nhiều, buông bỏ hoàn toàn, bình an hoàn toàn.”

Sống trên đời có những lúc bản thân chúng ta muốn yên mà chẳng được. Ai cũng muốn có một cuộc sống thật vui vẻ và hạnh phúc, nhưng đa phần đều không như ý. Điều quan trọng là bản thân mình biết chấp nhận tất cả để vượt lên.